MINGGU 6 : JURNAL REFLEKSI

Assalamualaikum, salam sejahtera...

Kita masih lagi dalam bulan Ramadhan, dan sesi pembelajaran sudah masuk ke minggu yang ke-6. Pelajaran kami pada minngu ini ialah mengenai makyung dan kompang. Untuk kompang mungkin sedikit ringan bagi saya untuk memahaminya kerana saya pernah mempelajarinya sebelum ini, tetapi makyung memang tidak begitu dekat dengan saya dan saya berasa teruja untuk memepelajarinya.

Objektif pelajaran pada minggu ini ialah sejarah makyung dan kompang, persembahan dan alalat muzik, muzik makyung dan kompang (melodi, bentuk dan irama. Pelajaran diteruskan dengan mempelajari tentang makyung. Makyung sebenarnya adalah didalam kategori bentuk Seni lakon sama seperti Menora, mekmulung dan jikey. Didalam makyung, dialog, tarian, muzik vocal dan instrumental adalah diberi keutamaan.

Makyung berasal dari patani. Tersebar luas di Semenanjung MAlaysia, Medan dan kepulauan Riau Lingga di Indonesia. 200 tahun kemudian dipindah ke Kelantan dan terus dibawa ke Kedah. Persembahan Makyung dibahagikan kepada dua iaitu:-

~ Tujuan Ritual
~ Tujuan Persembahan

Tujuan ritual dipersembahkan melaui Main puteri untuk tujuan penyembuhan penyakit. Ia juga persembahan sebagai sembah guru. Manakala tujuan persembahan mestilah lantai panggung didirikan beberapa kaki dari atas tanah, beratap dan beruang di tengah-tengah panggung. Pemuzik dan pelakon yang mengambil peranan sebagai korus duduk di tepi lantai.

Antara lahu-lagu yang terdapat dalam Makyung ialah:-

~ Mengadap rebab
~ Kijang emas
~ Lagu Sindung

Mengadap rebab adalah lagu terpanjang serta mengiringi nyanyian dan tarian Pak Yung Ia merupakan simbol penghormatan kepada Rebab dan merupakan semangat Makyung. Kijang Mas pula adalah lagu selepas mengadap rebab. Dinyanyikan oleh Kumpulan Korus dalam keadaan gembira. Lagu sindung pula dinyanyikan Pakyung apabila ingin memberikan arahan kepada peran.

Alat muzik utama Makyung ialah sepasang gendang, sepasang tetawak dan sebuah rebab 3 tali. Tambahan alat ialah serunai, geduk dan canai.
Rebab memainkan melodi utama. Ia dalam kategori kordofon. Muka badan menggunkan kulit perut lembu. Bonggol kecil dipanggil SUSU diperbuat daripada lilin lebah berfungsi meredam bunyi.

Bentuk dan struktur lagu-lagu makyung ditentukan dalam sistem gongan. Ia dikawal oleh tetawak. Irama menggunakan 4 timbre. Gaya meningkah dan hampir semua lagu makyung bertempo perlahan.

Seterusnya ialah Kompang. Kompang berasal dari kebudayaan Arab di Asia Barat (Timur tengah). Kompang juga dikenali sebagai dufuf, daff, duff, tar ayau bendir. Di Indonesia pula dipanggil terbang atau rebana. Fungsi kompang pada masyarakat Melayu ialah untuk meraikan perkahwinan, majlis keraian Islam, Maulidulrasul dan Berkhatan. Bagi masyarakat sosial kini kompang berfungsi untuk menyambut ketibaan pemimpin atau acara rasmi.

Terdapat beberapa adab yang perlu dipatuhi untuk bermain kompang iaitu pakaian amat dititikberatkan, tidak boleh melentangkan kompang, tidak boleh melambung kompang dan tidak boleh meletakkan arah kulit muka kompang ke lantai.

Permainan kompang terbahagi kepada beberapa jenis. Antara jenis-jenis kompang ialah

• Kompang Hadrah (Negeri Perak)
• kompang Johor/ Jawa
• Kompang Eizhar (Negeri Selangor)
• Kompang Kelalang (Negeri Melaka)

Kompang juga boleh didapati dalam pelbagai saiz antaranya;-

• 30 cm- 12 tahun dan ke bawah
• 32.5 cm - 13 dan 14 tahun
• 35 cm - 15 dan 16
• 37.5 cm dan 40 cm - Orang dewasa

Terdapat 3 jenis pukulan atau paluan. Setiap paluan ini mempunyai fungsi paluannya tersendiri. Fungsi paluan ini adalah seperti berikut:

• Kumpulan melalu memainkan rentak asas
• kumpulan Menyilang memainkan rentak silihan (up beat) kepada pukulan Melalu
• Kumpulan meningkah menjadi penghias rentak yang dimainkan paluan antara kumpulan Melalu dan Menyilang.

Di akhir kelas kami beramai-ramai dapat mencuba sendiri dan merasai sendiri bagaimana bermian kompang. Kami memainkan lagu madu tiga..terima kasih En. Amran....~~

*Bersedia untuk presentation...=)

Teruskan Membaca...

MINGGU 5 : JURNAL REFLEKSI

Assalamualaikum, salam sejahtera...

Selamat menyambut bulan Ramadhan dan selamat menjalani Ibadah puasa kepada semua...Kelas pertama pada bulan puasa berjalan seperti biasa. Pada minggu ini topik sedikit ringan bagi kami pelajar-pelajar muzik kerana kami pernah mempelajarinya sebelum ini, namun masih banyak lagi yang harus kami pelajari dan dalami. Topik pelajaran kami pada minggu ini ialah tentang gamelan dan caklempong.

Pelajaran di mulakan dengan mempelajari apakah itu gamelan. Objektif kuliah pada minggu ini ialah untuk mengetahui tentang sejarah dan jenis-jenis gamelan, alat muzik gamelan dan sistem tonal, melodi, bentuk dan tekstur. Gamelan wujud semenjak T.M 1. Alat gamelan pertama yang dicipta ialah gong. Perkataan Gamelan berasal dari bahasa jawa yang bermaksud ditabuh atau dipukul. Alat muzik gamelan diperbuat daripada perunggu dan kayu dan juga dari besi dan buluh.

Terdapat 2 jenis gamelan iaitu

• gamelan melayu
• gamelan jawa

Gamelan melayu disebut juga gamelan terengganu dan lebih dikenali sebagai joget gamelan. Ia wujud di istana Riau Lingga pada abd ke 18. Muzik gamelan melayu/terengganu adalah lebih mudah dibandingkan dengan muzik gamelan jawa. Set alat gamelan Terengganu mengandungi 7 alat iaitu

• gendang
• bonang/keromong
• saron barung
• sarun penerus/pekin
• gambang
• kenong
• gong

Lagu-lagu gamelan melayu yang selalu dimainkan ialah timang burung, lambang sari dan bermacam-macam lagi.

Gamelan jawa pula adalah dalam ketegori muzik bentuk tarian utama dan ia berasal dari pulau jawa tengah. Di bahagian selatan semenanjung malaysia, berbagai-bagai bentuk tarian dan wayang jawa masih dipersembahkan dengan iringan gamelan jawa.

Set alat gamelan jawa adalah lebih banyak dan permainannya lebih kompleks. peralatannya mengandungi 9 alat berikut iaitu

• gendang(ketipung, jiblon, bem)
• bonang/keromong
• demung
• saron barung
• saron penerus/pekin
• gambang
• kenong
• kempol
• gong

Caklempong dikenali sebagai telempong, tak lempong atau talempong. Ia berasal dari minangkabau dan banyak mengiringi nyanyian, tarian lilin, pencak silat, majlis perkahwinan dan keramian.

Alat muzik caklempong terdiri daripada gereteh, tingkah, sauwa/saua, gendang, bangsi dan serunai.

• gereteh - terdiri dari 15 biji bonang yang disusun dalam nada C Major oktaf, ternasuk 7 not pilihan.
• tingkah - Terdiri daripada 8 biji bonang yang bermula dari note E, F, G, A, Bb, B, C dan D
• Sauwa/saua - 8 biji bonang. Bentuknya sama sahaja dengan caklempong tingkah.
• Gendang ibu dan anak - terdapat dalam 2 saiz. Gendang ibu lebih besar 2 sentimeter lebij daripada gendang anak.
• Bangsi - Berbentuk seperti rekorder. Diperbuat daripada buluh dengan 7 lubang jari, yang dapat menghasilkan skel 7 pic yang berpadanan dengan nada gereteh.
• Serunai - Terdiri daripada pupuik gadang dan pupuik tanduk. Membawa melodi yang sama dengan caklempong gereteh.

Teruskan Membaca...

MINGGU 4 : JURNAL REFLEKSI

Assalamualaikum dan salam sejahtera...

Seperti biasa, seperti minggu-minggu yang sudah , kita akan di minta untuk mengulas tentang pelajaran yang telah kita pelajari pada minggi ini. Kelas juga seperti biasa diadakan di ilik brassband.

Pelajaran dimulakan dengan kami ditayangkan dengan beberapa video yang bertajuk 'shadowland'. Video tersebut amat menarik minat saya, kerana sebelum ini saya pernah mendengar tentangnya terapi masih belum berkesempatan menonton. Ianya begitu menarik, dengan hanya berlatarbelakangkan bayang-bayang, tetapi hasil yang di tunjukkan begitu menakjubkan. kretif! Di sebalik keasyikan kami menonton, barulah saya ketahui, idea asal tercetusnya video tersebut adalah berasal dari wayang kulit. Itulah topik kami pada minggu tersebut.

Objektif kuliah pada minggu ini ialah tentang jenis wayang kulit, alat-alat muzik wayang kulit dan perbezaan antara wayang kulit. Kuliah ini diteruskan dengan topik muzik wayang kulit. terdapat beberapa elemen yang perlu dititikberatkan dalam menghasilkan muzik wayang kulit iaitu seni muzik, hikayat, lakunan, pengetahuan agama dan seni lukis atau ukir. Seni untuk membuat patung wayang sahaja memerlukan kemahiran dan kesabaran yang tinggi. Dalang dan panjaknya pula perlu menghafal 35 buah lagu.

Mungkin ada segelintir daripada kita hanya mengetahui tentang wayang kulit kelantan sahaja. Tetapi sebenarnya terdapat 4 jenis wayang kulit yang terdapat di negara kita, iaitu

• wayang kulit jawa
• wayang gedek
• wayang kulit melayu
• wayang kulit kelantan

keempat-empat wayang kulit ini mempunyai keunikannya yang tersendiri dan dipengaruhi oleh negeri atau negara tempat ia berasal.

Wayang kulit jawa di kenali juga sebgai wayang purwa dan berasal dari Indonesia. Ia banyak di persembahkan di Johor dan Selangor. Iringan muziknya pula menggunakan gamelan jawa. Pada dasarnya, patung-patung wayang kulit ini menyerupai patung wayang kulit kelantan , tetapi yang membezakannya adalah pada bentuk mata patung dan kedua-dua sendi patung wayang kulit jawa boleh bergerak.

Wayang gedek pula berasal dari Utara semenanjung Malaysia iatu Perlis dan Kedah. Ia banyak menggunakan campuran bahasa Thai dan tempatan. Wayang kulit ini juga dominan dengan pengaruh siam. Patung-patung yang dihasilkan mempunyai pengaruh Nong Talung baik dari segi ukiran, pakaian, hiasan dan seumpamanya. Alat muzik yang digunakan ialah serunai, geduk, gedombak, canang, kesi kecil dan cing.

Wayang kulit melayu ada sedikit persamaan dengan wayang kulit jawa kerana ia juga berasal dari Indonesia dan juga dikenali sebagai wayang purwa. Ia banyak dipersembahkan di istana Patani. Watak patung-patung wayang ini mudah untuk dikenalpasti iaitu mengikut kedudukan kepala. Watak baik akan menundukkan kepala ke bawah, manakala watak jahat lazimnya berhidung besar dan mendongak ke atas. Alat muzik yang di gunakan ialah Gong, canang, mong, kesi, gendang dan rebab.

Seterusnya ialah wayang kulit kelantan. Wayang kulit kelantan merupakan teater rakyat yang sangat popular. Antara penceritaan yang popular ialah cerita melayu, cerita panji dan cerita tempatan. Patung wayangnya pula diukir dlam bentuk mengiring dan kebanyakannya berdiri di atas kenderaan. Bahasa yang di gunakan ialah dialek melayu kelantan yang mempamerkan pengaruh patani. Alat muzik yang digunakan pula ialah tetawak, canang, kesi, gedung, geduk, gedombak, mong, serunai dan pemetek.

Topik yang sangat menarik untuk di kaji dan dipelajari. Rugi jika kesenian ini di pinggirkan.

Teruskan Membaca...

MINGGU 3 : JURNAL REFLEKSI

Assalamualaikum,,,,

Untuk pembelajaran minggu ke tiga ini sedikit berbeza kerana bertempat di bilik Brassband. Lebih selesa tetapi sukar untuk mendapatkan internet,hehehe...Walau apa punpelajaran tetap di teruskan seperti biasa.

Pelajaran pada minggu ini adalah berkaitan dengan kaedah klasifikasi muzik tradisional malaysia, kategori muzik tradisional malaysia dan ciri-ciri muzik tradisional malaysia.

Pelajaran dimulakan dengan memahami apakah itu adaptational dan idiosyncratic. Dua istilah yang baru saya pelajari. Apa yang saya fahami, adaptational ialah penyesuaian. penyesuaian sesuatu mengikut negara masing-masing. Contohnya di Malaysia, Arab dan Indonesia. Jika di Malaysia ada ghazal, di Arab ada Baladi dance dan di Indonesia Orkes Gambus. walaupun bentuk muziknya hampir sama tetapi penyesuaiannya adalah mengikut negara masing-masing. Manakala idisyncratic ialah cara atau gaya tersendiri dan sulit. Walaupun alat atau apa sahaja yang datang dari luar, tetapi apabila sampai di negara kita, kita akan ubahnya mengikut gaya atau cara negara tersebut.

Klasifikasi alat muzik barat terbahagi kepada tiga kategori iaitu perkusi contohnya drum, bongo. Bertali contohnya gitar, violin dan alat alat tiupan. Tiupan terbahagi kepada dua iaitu tiupan kayu seperti flute, alto sax dan brass seperti trumpet, trombone.

Pelajaran diteruskan dengan topik ciri-ciri utama dalam muzik tradisional. Terdapat dua jenis tradisi muzik iaitu tradisi besar (budaya klasik / istana ) dan tradisi kecil (budaya rakyat).

Terdapat empat kategori utama iaitu muzik rakyat, muzik klasik, muzik sinkretik dan muzik kontemporari. Sebelum ini saya tidak mengetahui apakah itu muzik sinkretik Kini barulah saya faham, muzik sinkretik terhasil daripada pertembungan budaya contohnya muzik rakyat bertembung dengan muzik klasik.

Terdapat enam ciri muzik tradisionla malaysia iaitu

• bentuk seni lakon utama
• bentuk tarian utama
• ensembel genderang
• vokal dan instrumental solo
• ensemble sosial popular
• ensemble lain

Kini barulah saya mampu untuk membezakan ciri-ciri ini mengikut seni dan muzik yang terdapat di Malaysia.

~ uniknya Malaysia~

Teruskan Membaca...